PGS. TS Thiếu tướng Lê Văn Cương trả lời phỏng vấn phóng viên Đài PT - TH Phú Thọ
Tuy nhiên, sự thật lịch sử chưa bao giờ giống như những gì Trung Quốc tuyên truyền. Để độc giả hiểu rõ về Công hàm của Thủ tướng Phạm Văn Đồng và mưu đồ của Trung Quốc, phóng viên Đài PT-TH Phú Thọ đã có cuộc phỏng vấn PGS. TS Thiếu tướng Lê Văn Cương - nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học, Bộ Công An, một chuyên gia phân tích, nghiên cứu chiến lược về quan hệ quốc tế cũng như về tình hình Biển Đông.
PV: Là nhà phân tích, nghiên cứu chiến lược về quan hệ quốc tế cũng như về tình hình Biển Đông, thiếu tướng cho biết bối cảnh ra đời và ý nghĩa Công hàm năm 1958 của Thủ tướng Phạm Văn Đồng?
PGS. TS Thiếu tướng Lê Văn Cương: Vào thời điểm năm 1958, Việt Nam và Trung Quốc có kẻ thù chung là Mỹ, nhân dân Trung Quốc đã giúp Việt Nam chống Pháp thành công, đang giúp Việt Nam chống Mỹ. Có thể nói Việt Nam và Trung Quốc khi ấy đều chung một chiến tuyến, là đồng minh, bạn bè và có kẻ thù chung.
Năm 1958, trong bối cảnh cuộc khủng hoảng eo biển Đài Loan lần thứ 2 đầy phức tạp và cấp bách. Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai tuyên bố sẽ giải phóng Đài Loan và tăng cường pháo kích vào hai đảo Kim Môn và Mã Tổ. Trong khi đó, theo Hiệp định Phòng thủ tương hỗ giữa Đài Loan-Hoa Kỳ, Hải quân Hoa Kỳ đã đưa tàu chiến vào can thiệp. Trước tình thế lãnh thổ đang bị đe dọa, Trung Quốc đã ra tuyên bố về lãnh hải 12 hải lý, bao gồm đảo Đài Loan nhằm khẳng định chủ quyền trên biển. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (VNDCCH) khi đó có quan hệ đặc thù "vừa là đồng chí vừa là anh em" với Trung Quốc, đã gửi Công hàm của Thủ tướng Phạm Văn Đồng đến Hội đồng Nhà nước Trung Quốc vào ngày 14/9/1958, trong đó viết: “Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ghi nhận và tán thành bản tuyên bố ngày 4 tháng 9 năm 1958 của Chính phủ nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa quyết định về hải phận của Trung Quốc. Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tôn trọng quyết định ấy và sẽ chỉ thị cho các cơ quan Nhà nước có trách nhiệm triệt để tôn trọng hải phận 12 hải lý của Trung Quốc trong mọi quan hệ với nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa trên mặt bể”. Như vậy, Thủ tướng Phạm Văn Đồng gửi Công hàm chỉ nhằm mục đích ngoại giao, thể hiện sự đoàn kết về mặt chính trị.
PV: Được biết, năm 1958, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đang thực hiện Hiến pháp 1946, trong đó đã nêu rất rõ về quyền quyết định, định đoạt việc thông qua các hiệp định với nước ngoài, thiếu tướng có thể cho biệt cụ thể về nội dung này?
PGS. TS Thiếu tướng Lê Văn Cương: Năm 1958, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đang thực hiện Hiến pháp 1946. Điều 22, 23 Hiến pháp nói rằng: Quốc Hội Việt Nam là nắm quyền cao nhất, có quyền quyết định, định đoạt việc thông qua các hiệp định với nước ngoài. Điều 49 của Hiến pháp cũng nói rằng: Chủ tịch nước VNDCCH là người duy nhất ký hiệp ước với nước ngoài. Như vậy, Hiến pháp của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa không cho phép Thủ tướng đơn phương tuyên bố việc quyết định chủ quyền. Xét bối cảnh lịch sử cùng với quy định pháp luật Việt Nam giai đoạn 1958, chúng ta có thể thấy Thủ tướng Phạm Văn Đồng không có ý định và cũng không thể phát ngôn thừa nhận hai quần đảo Trường Sa, Hoàng sa là của Trung Quốc như luận điệu mà phía Bắc Kinh nói lâu nay.
PV: Vậy, chủ quyền đối với hai quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa của quốc gia Việt Nam được thế giới công nhận như thế nào, thưa thiếu tướng?
PGS. TS Thiếu tướng Lê Văn Cương: Trong lịch sử, từ thế kỷ XVII đến cuối thế kỷ XIX, quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa đều xuất hiện trong hệ thống tổ chức hành chính của nhà nước phong kiến Việt Nam. Tại Hiệp định Genève 1954, mà Trung Quốc là một nước tham gia chính thức cũng thừa nhận chủ quyền hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc về người Việt Nam. Hội nghị Genève năm 1954 đã khẳng định rằng: VNDCCH quản lý vùng đất liền, biển đảo phía bắc vĩ tuyến 17, Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) Sài gòn quản lý vùng đất liền và biển đảo phía nam vĩ tuyến 17. Quần đảo Hoàng sa nằm dưới vĩ tuyến 17, quần đảo Trường Sa nằm dưới vĩ tuyến 15. Về mặt luật pháp quốc tế, Hiệp định Genève năm 1954 là văn bản pháp lý quan trọng nhất khẳng định chủ quyền Việt nam đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Các điều khoản trong Hiệp định cũng yêu cầu các quốc gia tham dự Hội nghị cam kết tôn trọng chủ quyền độc lập, nền thống nhất quốc gia và sự toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam. Do vậy, phần tuyên bố về chủ quyền của Trung Quốc liên quan tới hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam trong bản tuyên bố ngày 4/9/1958 về cơ sở pháp lý quốc tế đương nhiên là không có hiệu lực.
PV: Như vậy, phân tích theo luật pháp quốc tế, dựa vào nội dung và bối cảnh ra đời, có thể khẳng định Công hàm của Thủ tướng Phạm Văn Đồng không thể hiện sự công nhận của phía Việt Nam đối với chủ quyền của Trung Quốc trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Song, Trung Quốc vẫn cố tình lập luận, xuyên tạc nội dung, ý nghĩa về Công hàm 1958 và liên tục có những hành động gây hấn trên Biển Đông, thực chất là nhằm mục đích gì, thưa thiếu tướng?
PGS. TS Thiếu tướng Lê Văn Cương: Trong suốt quá trình thực hiện tham vọng bá chủ trên Biển Đông, Trung Quốc liên tục có những hành động gây hấn làm căng thẳng tình hình ở Biển Đông. Như giữa tháng 4/2020, Trung Quốc ngang nhiên công bố thành lập cái gọi là quận đảo Tây Sa và Nam Sa để quản lý quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam và đệ trình yêu sách phi lý lên Liên Hợp Quốc; đưa ra các tài liệu xuyên tạc lịch sử để cố tình làm sai lệch nhận thức của chính nhân dân Trung Quốc cũng như của cộng đồng quốc tế. Thủ đoạn của Trung Quốc là biến vùng không tranh chấp thành cái gọi là tranh chấp. Bước thứ 2, lấy thịt đè người, áp lực 100 đè 1, biến cái tranh chấp thành cái của họ. Khi ấy thì chuyện đã rồi. Đây là thủ đoạn chính trị rất nham hiểm, chúng ta phải làm rõ điều này cho người Việt Nam để cảnh giác
PV: Ở một khía cạnh khác, chúng ta thấy rằng: mỗi khi tình hình trong nước hoặc trong khu vực liên quan tới Việt Nam diễn biến phức tạp thì lại có một số tổ chức, cá nhân lợi dụng mạng xã hội để lôi kéo tụ tập, biểu tình, kích động lòng yêu nước cực đoan. Vậy, theo thiếu tướng, người dân cần cảnh giác ra sao trước âm mưu chống phá Đảng, Nhà nước ta từ các thế lực cơ hội, cực đoan, thù địch?
PGS. TS Thiếu tướng Lê Văn Cương: Thời gian qua, cơ quan chức năng đã phát hiện trên Facebook một số tổ chức, cá nhân liên tục có hành vi xuyên tạc lịch sử, cố tình suy diễn về Công hàm 1958 của Thủ tướng Phạm Văn Đồng; đồng thời đăng lại các Clip, kêu gọi chia sẻ, gợi ý biểu tình chống Trung Quốc. Mục đích đằng sau là muốn làm tổn hại đến nền kinh tế và uy tín quốc gia, làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với vai trò lãnh đạo của Đảng, Nhà nước. Những thế lực thù địch có mục đích chính trị chống phá rõ ràng, số này không nhiều song tiếc rằng, số lớn hơn do không hiểu biết đầy đủ lại bị tâm lý đám đông lôi cuốn. Vô hình chung tiếp tay cho thế lực thù địch triển khai chiến lược “diễn biến hòa bình”. Vì thế, trước mỗi biến động trong quan hệ Việt - Trung nói chung và Biển Đông nói riêng, mỗi người Việt Nam phải hết sức bình tĩnh.
PV: Vậy quan điểm ứng xử và hành động của Đảng, Nhà nước ta về vấn đề Biển Đông là gì, thưa thiếu tướng?
PGS. TS Thiếu tướng Lê Văn Cương: Quan điểm của Đảng, Nhà nước Việt Nam trong mọi thời kỳ đều rất rõ ràng, nhất quán: luôn khẳng định chủ quyền và quyết tâm bảo vệ chủ quyền ở Biển Đông, bởi chúng ta có đầy đủ cơ sở pháp lý, được luật pháp quốc tế công nhận và lịch sử để lại. Nhà nước ta đang kiên trì, thực hiện rất nghiêm chỉnh Khoản 2, Khoản 3 của của Điều 2, Hiến chương Liên Hợp Quốc đó là: giải quyết tranh chấp với Trung quốc và với các quốc gia khác bằng biện pháp hòa bình, thông qua đối thoại luật pháp quốc tế. Vì thế mới được cộng đồng quốc tế ủng hộ. Đây là điều kiện chúng ta kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.
Phải nắm rõ bối cảnh quốc tế khi Trung Quốc ra tuyên bố về hải phận và nội dung Công hàm của Thủ tướng Phạm Văn Đồng thì mới thấy âm mưu cũng như thủ đoạn của Trung Quốc trong suốt quá trình áp đặt ý đồ "nuốt trọn" Biển Đông theo kiểu "miệng nói hòa bình không xưng bá, tay làm phức tạp hoá tình hình". Mỗi người dân cũng cần cảnh giác với âm mưu chống phá, thừa nước đục thả câu của các thế lực phản động, thù địch, để từ đó vạch trần và kiên quyết đấu tranh, bác bỏ, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước - Thiếu tướng Lê Văn Cương kết luận
PV: Cám ơn thiếu tướng đã tham gia cuộc phỏng vấn của Đài PT-TH Phú Thọ.
Ngô Duy Thành – Đài PT - TH Phú Thọ